Net als voorgaande jaren druppelen ook nu na de
jaarwisseling vragen binnen over het verjaren en vervallen van vakantiedagen. Daarom
nogmaals de regels uiteengezet, met een aanvulling op onze eerdere blogs, op
basis van rechtspraak uit 2018.
Verschil tussen wettelijke en
boven wettelijke dagen
Wettelijke dagen zijn
dagen die in het Burgerlijk Wetboek zijn vastgelegd en bedragen 4x de
wekelijkse werktijd. Een fulltimer die 5 dagen per week werkt, heeft recht op 4
x 5 dagen = 20 wettelijke dagen. Voor parttimers wordt vaak in uren gerekend.
Iemand die 20 uur per week werkt, heeft recht op 4 x 20 uur is 80 uur verlof.
In veel individuele arbeidsovereenkomsten en cao’s, zo ook in
de Cao Apotheken, is geregeld dat werknemers recht hebben op meer verlof dan
het wettelijk recht. Een werknemer van 30 jaar heeft in de Cao Apotheken recht
op 172,8 uur verlof op fulltime basis (36 uur per week). Het wettelijk recht is
4 x 36 uur = 144 uur. Het bovenwettelijke deel is daarmee 172,8 uur – 144 uur =
28,8 uur.
Voor een parttimer geldt de berekening naar rato. Iemand
die 18 uur per week werkt, heeft volgens cao recht op 18/36 x 172,8 uur verlof
= 86,4 uur verlof. Het wettelijke deel is 4 x 18 uur = 72 uur. Het
bovenwettelijke deel is dan 86,4 – 72 = 14,4 uur.
De ‘houdbaarheid’ van de dagen
(vervallen en verjaren)
De wettelijke dagen
zijn 6 maanden geldig na afloop van het kalenderjaar waarin zij zijn ontstaan.
In 2020 krijgen de werknemers de verlofdagen over 2020. Deze vervallen 6
maanden na afloop van het kalenderjaar waarin zij zijn ontstaan, dus op 1 juli
2021.
De bovenwettelijke dagen verjaren 5 jaar
na aanvang van het kalenderjaar waarin zij zijn ontstaan. De bovenwettelijke
dagen van 2020 verjaren dus op 1 januari 2025.
Uitzondering op het vervallen
van wettelijke verlofdagen
Wettelijke verlofdagen
vervallen pas 5 jaar na afloop van het kalenderjaar waarin deze zijn ontstaan als
de werknemer redelijkerwijs niet de mogelijkheid heeft gehad om verlof op te
nemen. Het is aan de werknemer om aan te tonen dat hij/zij het verlof niet kon
opnemen.
Opname van soorten dagen
De wetgever gaat er van
uit dat de opname van verlof ten laste gaat van de uren die het eerst
vervallen/verjaren. Als werkgever dient u de uren per soort bij te houden,
zodat u ook kunt vaststellen of er dagen zijn vervallen/verjaard.
Mag er worden afgeweken van de
wettelijke regels?
In onderling overleg
(werkgever en werknemer) mag ten gunste van de werknemer worden
afgeweken van de wettelijke regeling, tenzij op basis van de Cao een afwijking
niet is toegestaan.
Aktie werkgever
Als werkgever bent u
verplicht om wettelijke en bovenwettelijk vakantie uren van uw werknemers te
registeren. Behalve dat registeren bent u – zo blijkt uit een uitspraak van het
Europese Hof van Justitie d.d. 6 november 2018 – ook verplicht uw werknemer
passend te informeren over diens vakantiesaldo.
Als
passend moet worden aangemerkt meer dan het verstrekken van een standaard
overzicht van opgebouwde/op te bouwen vakantieaanspraken en wanneer deze
vervallen. Als sprake is van naderend vervallen of verjaren van vakantie uren
moet de werkgever de werknemer daar schriftelijk over informeren en wijzen op
de gevolgen(verlies van vakantie-uren)
In de
procedure voor het Europese Hof uit 2018 stelde de rechter zelfs dat werkgever
verplicht is de werknemer via een persoonlijke brief of e-mail aan te sporen om
dat jaar (voor de fulltime medewerker) ten minste 20 wettelijke vakantiedagen
op te nemen en tevens in die brief te waarschuwen voor het verval en verjaring
van vakantie-uren en om in de brief te verzoeken om een tijdige
vakantieplanning door te geven. De rechter stelde dat de werknemer deze
informatie gedurende het jaar moet herhalen.
De
schriftelijke mededelingen/email moeten bovendien – als bewijs van de door
werkgever ondernomen actie – in het in het personeelsdossier van de werknemer
worden opgenomen.